KORUMA KILIFI
Doğum kontrol yöntemlerinden biri olan kondom (prezervatif), planlanmayan gebeliğe ve cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlar. Penisi bir kılıf gibi sararak spermlerin vajinaya girmesini engeller. Kondomun ucunda erkek boşaldığında meninin toplanması ve böylece vajinaya girmesinin engellendiği küçük bir baloncuk bulunur. Bu yöntemdeki en önemli konu her cinsel ilişkide yeni bir kondomun kullanılmasının gerekmesidir.[1]
Kondomlar farklı şekil, boyut ve materyallerden üretilmektedir; sonuç olarak cildi hassas olanlar veya alerjisi olanlar gibi kişilere de uygun olan, rahatça kullanılabilecek kondomlar bulunmaktadır.[1],[5]
UYGULAMA ŞEKLİ
Kondom (prezervatif) kolay kullanımlıdır; cinsel ilişkiden önce sertleşmiş penise yuvarlayarak takılması yeterlidir. Cinsel ilişkiden sonra, penis yumuşamadan önce çıkartılması gerekir. Boşalmadan hemen sonra kondom penis kökünden tutularak kayması engellenmelidir; bu sayede kondom penisle birlikte dışarı çıkartılır ve spermler dışarı kaçamaz. Her bir kondom sadece bir kez kullanılıp, atılmalıdır.[1]
Kondomla (prezervatifle) birlikte kayganlaştırıcı kullanacaksanız, hangisinin uygun olduğunu kontrol etmeniz gereklidir; kondomlar farklı materyallerden üretilir ve bazı kayganlaştırıcılar kondomu olumsuz etkileyebilir. Örneğin, yağ bazlı kayganlaştırıcılar lateks materyalden üretilmiş kondomları olumsuz etkiler ve kondomun yırtılmasına veya kaymasına yol açabilir; kullanım kılavuzuna bakmayı ihmal etmeyin.[1]
ARTI VE EKSİLERİ [1],[5]
- İstendiği zaman kullanılır
- Kolayca taşınabilir
- Diğer ilaçlardan etkilenmez
- Emzirirken kullanılabilir
- Kolay kullanılır
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlar
- Cinsel ilişkinin doğal akışını kesintiye uğratır
- Düzgün şekilde takılmazsa cinsel ilişki sırasında yırtılabilir veya çıkabilir
- Bazı kişilerin lateks kondomlara alerjisi vardır
- Rahatsızlık verebilir veya alerjiye yol açabilir (lateks alerji varsa, poliüretan materyalden üretilen kondom kullanımı denenmelidir)
UZMANINDAN DİNLEYİN
SIK SORULAN SORULAR
Evet. Kondomların (prezervatiflerin) cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağladığı kanıtlanmıştır. Aslında kondom cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlayan tek doğum kontrol yöntemidir. Kondomlar (prezervatifler) farklı hastalıklara karşı farklı düzeylerde koruma sağlarlar, çünkü cinsel yolla bulaşan hastalıklar farklı şekillerde yayılır. Bazıları beden sıvılarına temasla geçerken, bazıları sadece cilt temasıyla da bulaşabilir. Ancak koruma sadece hastalığın kondom tarafından kapatılan alanda olması durumunda sağlanabilir.[1],[6]
Kontrol amacıyla hem üreticiler hem de ilgili kurumlar tarafından bir dizi test yapılmaktadır. Bunların arasında elektronik testler, sıvı sızıntı testi, hava basıncı testi ve dayanıklılık testi yer alır.[7]
Son kullanım tarihinin geçmediğini görmeli, ulusal ve uluslararası kalite standart onayları olmalı ve uygun şekilde saklandığından emin olunmalı.[7]
Kondomlar (prezervatifler) modern hormonal yöntemlere göre daha az koruma sağlar, ancak cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruyucu etki gösterirler.[1],[4]
Kondomlar (prezervatiflerin) önerildiği şekilde kullanıldığında (yırtılma, patlama ve kayma olmadığında), hem gebelik hem de cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı yüksek koruma sağlarlar. Kondom (prezervatif) yırtılırsa ve doğum kontrol hapı gibi başka bir yöntem kullanılmıyorsa gebelik riski bulunur. Ayrıca hastalık bulaşma riski de olur.[1],[3]
Kondomlar (prezervatif) farklı uzunluk ve genişliklerde üretilir, farklı üreticiler farklı boylarda kondom (prezervatif) üretebilirler. Kondomlar (prezervatifler) için standart bir uzunluk söz konusu değildir, doğal kauçuktan üretilenler sertleşmiş penisin uzunluğuna uygun şekilde gerilebilirler. Kondomların (prezervatiflerin) genişlikleri de farklı farklıdır. Bazıları daha sıkı şekilde oturması için dar üretilirken, bazıları daha geniş olacak şekilde üretilir.[5],[8]
Kondomu (prezervatifi) su altında kullanacaksanız, suya girmeden önce takmanız gereklidir. Ayrıca su klor gibi kimyasal maddeler, sabun, banyo yağı veya banyo köpüğü gibi maddeler içeriyorsa lateks materyal etkilenebilir.[9]
Aynı zamanda 2 kondomun (prezervatifin) üst üste takılması sürtünme sonucunda kondomun (prezervatifin) yırtılmasına neden olabileceği için hiç iyi bir fikir değildir. Gebeliğe karşı daha etkili bir koruma istiyorsanız ve kondomun (prezervatifin) yırtılabileceğinden endişe ediyorsanız farklı bir doğum kontrol yöntemine geçmeniz veya ek olarak uygulamanız doğru olur. Örneğin kondoma (prezervatife) ek olarak doğum kontrol hapı veya spiral kullanabilirsiniz; böylece hem gebeliğe karşı daha fazla koruma sağlar, hem de cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunursunuz.[1],[3]
Kondomlar (prezervatifler) eczane ve marketlerde satılmaktadır.
Bazı kişiler kondomun (prezervatifin) doğal akışı bozup ve hissi azalttığını belirtmektedir.[1]
Referanslar
1. WHO Family Planning. A Global Handbook for Providers. 2011.
3. Department of Health South Africa. National Contraception Clinical Guidelines. 2012.
4. Demir C ve ark. Ed. İtil İM. Oral Kontrasepsiyon Kılavuzu. 2012.
5. NHS. Your Guide to Contraception. 2012.
6. CDC. Condom FactSheet. https://www.cdc.gov/condomeffectiveness/brief.html, Erişim tarihi: 19.8.2019.
8. Eske J. How to find the right condom size. https://www.medicalnewstoday.com/articles/323707.php, Erişim tarihi: 19.8.2019.
9. Ali A. Can you use a condom in the water? https://www.condom-sizes.org/sexual-health/can-you-use-a-condom-in-the-water, Erişim tarihi: 19.8.2019.
