UZUN SÜRELİ KORUNMA İÇİN
Spiral veya rahim içi araç; rahmin içine yerleştirilen, yüksek etkiye sahip, küçük, bakır içeren ve doktor tarafından yerleştirilen bir doğum kontrol yöntemidir. Spiral spermlerin hareket etmesini önleyen bakır iyonları salarak ve yumurtaya ulaşıp döllemelerini engelleyerek etki eder, yumurtalıklarda her ay yumurta oluşumunu engellemez. Nadiren bir sperm yumurtaya ulaşabilse bile, spiralin bakır içeriği döllenen yumurtanın rahim içine yerleşerek gebelik oluşmasına engel olur. Rahim içine yerleştirilen spiral (tipine bağlı olarak) 5 ila 10 yıl süreyle etkisini korur.[1],[5]
UYGULAMA ŞEKLİ
Doktorunuzla birlikte spiralin sizin için uygun bir yöntem olduğuna karar verdikten sonra aslında yapacağınız pek bir şey kalmıyor.
Spiral doktorunuz tarafından rahim içine yerleştiriliyor ve 5 ile 10 yıl süreyle rahim içinde durarak etki sağlıyor. Bu süre içinde tabii ki fikrinizi değiştirebilirsiniz ve doktorunuz spirali kolayca çıkartabilir. Spiral çıkartıldıktan sonra koruyucu etkisi hızla kaybolur ve hiç doğum kontrolü uygulamamış bir kadın kadar kısa bir sürede gebe kalabilirsiniz.[1],[5]
Spiral yüksek etkililiğe sahiptir, ancak herkes için uygun bir yöntem değildir. Bu nedenle doktorunuzla konuşarak spiralin sizin için doğru bir yöntem olduğundan emin olmanız gerekir.[1]
ARTI VE EKSİLERİ
- 5 ile 10 yıl süreyle etkilidir (tipine bağlı olarak), ancak istendiği zaman çıkartılabilir
- Yüksek etkililiğe sahiptir
- 5-10 yıl kadar uzun süreli koruyucu etki isteyen kadınlar için uygundur
- Cinsel ilişkinin doğal akışında olmasını, kesilmemesini sağlar
- Diğer ilaçlardan etkilenmez
- Korunmasız cinsel ilişkiden sonraki 5 gün içinde uygulandığında, acil doğum kontrol yöntemi olarak da kullanılabilir
- Östrojen hormonundan etkilenenler için alternatif bir yöntem sağlar
- Emzirirken kullanılabilir
- Spiral çıkartıldığı zaman doğurganlık eski düzeyine dönebilir
- Bir hekim tarafından uygulanabilir
- Kramp ve/veya kanama düzensizliğine yol açabilir
- Bazı kadınlarda spiral takıldıktan sonra ağrı ve hassasiyet olabilir
- Takılma sırasında enfeksiyon riski bulunur
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlamaz
UZMANINDAN DİNLEYİN
SIK SORULAN SORULAR
Kadınların çoğu spiral takılmasını ağrısız veya hafif ağrılı olduğunu belirtmektedir. Takılmadan önce rahim ağzına lokal anestezi uygulanabilir, yani rahim ağzı uyuşturulabilir. Bazı kadınlar spiral takıldıktan sonra ağrı ve baş dönmesi hissedebilir, ancak bu durum kısa sürede iyileşir.[1],[5]
Spiral korunmasız ilişkiden sonraki 5-8 gün içinde (ideal olarak ilk 120 saat) takılıp acil doğum kontrol yöntemi olarak kullanılabilir. Ancak takılma işlemi gerektirmesi nedeniyle sık uygulanabilecek bir acil doğum kontrol yöntemi değildir.[1]
Cinsel ilişki sırasında siz veya partneriniz spirali hissedemezsiniz. Böyle bir durum olursa o sırada cinsel ilişkiden kaçınmalısınız ve spiralin yerinde olup olmadığını saptamak için doktora başvurmalısınız.[19]
Spiral doktorunuz tarafından uygulanır ve doğru yerleşimde olduğu kontrol edilir. Çok nadir olarak adet sırasındaki rahim kasılmaları spiralin yerinden kaymasına neden olabilir. Bu durumda spiralin çıkartılması gerekir. Çok çok nadir olarak da spiral rahim duvarını delerek karın içine geçebilir. Spiral takılı iken beklenmedik bir kanama, ağrı veya rahatsızlık hissedilirse en kısa sürede doktora başvurulması gerekir.[1]
Adet kanamaları sırasında ped kullanılması önerilir. Tampon kullanıyorsanız daha sık değiştirmelisiniz ve tamponla birlikte spiralin iplerini çekmemeye dikkat etmelisiniz.[21]
Spiral takılan kadınların adet kanama miktarları artabilir. Bu durum genellikle adet kanamalarının süre ve miktarında artışa bağlı olarak ortaya çıkar, ancak bazen düzensiz kanama ve lekelenme şeklinde kanamalar da oluşabilir.[1]
Spiraller tipine bağlı olarak 5 ile 10 yıl süreyle kullanılabilir. Süre dolduğunda yeni bir spiralle değiştirilmesi gereklidir. Spiral kullanmaktan memnunsanız, doktorunuza bu yöntemle devam etmek istediğinizi söyleyebilirsiniz.[5]
Spiraller adet kanamasının miktarında artışa ve kanama süresinde uzamaya neden olabilir.[1]
Referanslar
1. WHO Family Planning. A Global Handbook for Providers. 2011.
3. Department of Health South Africa. National Contraception Clinical Guidelines. 2012.
4. Demir C ve ark. Ed. İtil İM. Oral Kontrasepsiyon Kılavuzu. 2012.
5. NHS. Your Guide to Contraception. 2012.
19. Intra-Uterine Devices (IUDs). https://youngwomenshealth.org/2012/08/02/iud/, Erişim tarihi: 21.8.2019.
21. IUD Take-Home Sheet. https://www.reproductiveaccess.org/wp-content/uploads/2013/02/iud_aftercare.pdf, Erişim tarihi: 21.8.2019.
