BİR BAKIŞTA DOĞUM KONTROLÜ
- Her birey için uygun bir doğum kontrol yöntemi vardır.[1]
- Kendi yaşam tarzınıza uygun bir yöntem seçebilirsiniz.[1]
- Sizin için ideal olan yöntemi bulmak için doktorunuza danışın.[1]
DOĞUM KONTROLÜ NEDİR?
Bulunan pek çok doğum kontrol yöntemi arasından sizin için ideal olanı seçebilirsiniz. Her bir yöntem etki düzeyi, ne kadar süreyle etkili olduğu, nasıl etki ettiği ve nasıl uygulandığı konularında farklılıklara sahiptir.[1]
İki temel yöntem bulunur: Hormonal yöntemler ve bariyer yöntemleri. Hormonal yöntemlerde vücudunuza verilen hormonlar farklı etkiler gösterir; bazıları yumurta salınımını durdururken, bazıları da spermin yumurtaya ulaşmasını güçleştirir. Bariyer yöntemleri ise spermin yumurtaya yaklaşmasını engeller; spermler salınır salınmaz önlerine çıkan engelle ilerlemelerini durdururlar.[1],[3]
Bunlara ek olarak bazı geleneksel yöntemler de bulunmaktadır, ancak doktorlar bu yöntemlerin etkilerinin düşük olduğunu saptadıkları için önerilmezler. Bu sitede ulaşabileceğiniz tüm yöntemlerle ilgili bilgi verilmesi amaçlanmıştır.[4]
EFSANE VE GERÇEK
SIK SORULAN SORULAR
Uzun süreyle doğum kontrol hapı kullananların vücudunu dinlendirmek için belirli sürelerde birkaç ay vermeleri gerektiğine ilişkin eski bir fikir var. Bu nedenle bazı kadınlar doğum kontrol haplarını haftalar ya da aylar boyunca almıyor. Oysa doğum kontrol haplarına bu şekilde ara vermenin hiçbir yararı olmadığını, aksine zararlı olabileceğini biliyoruz.[1]
Bu şekilde aralar vermeniz doğurganlığını da olumlu etkilemez: hormon aldığınız sürenin uzunluğunun doğurganlık üzerinde bir etkisi yoktur.[1]
Bu doğum kontrol hapına göre değişir. Hapların çoğu 28 gün yani bir ay boyunca sürekli kullanılabilecek şekildedir; bu kullanım şeklinde bazı günlerde hormon içermeyen haplar alınır. Yani 24 veya 26 gün hormon içeren hap alınırken geri kalan 4 veya 2 günde hormon içermeyen hap alınır. Bu tip hapları her gün alırken, bazı hapları 21 gün süreyle alıp 7 gün ara vermeniz gereklidir.
Hap alınmayan veya hormon içermeyen hap alınan günlerde korunmanız devam eder ve adet kanamasına benzer bir kanamanız olur.[4]
Haplarınızı düzenli şekilde kullanıyorsanız gebe kalmış olma olasılığınız çok düşüktür. Doğum kontrol hapı yüksek etkiye sahip bir yöntemdir. Önerilen şekilde kullandıysanız adet görmemeniz hamile olduğunuz anlamına gelmez. Rahim iç yüzeyi çok incelmiş olabilir ve kanamayla atılmayabilir. Doğum kontrol hapı kullanırken 2 ay üst üste adet görmezseniz yeni kutuya başlamadan önce doktorunuza danışmanız önerilir.[1],[4]
Kadınların çoğu spiral takılmasını ağrısız veya hafif ağrılı olduğunu belirtmektedir. Takılmadan önce rahim ağzına lokal anestezi uygulanabilir, yani rahim ağzı uyuşturulabilir. Bazı kadınlar spiral takıldıktan sonra ağrı ve baş dönmesi hissedebilir, ancak bu durum kısa sürede iyileşir.[1]
Ertesi gün hapı korunmasız bir cinsel ilişkiden sonra en fazla 72 saat (3 gün) içinde alınmalıdır. Ne kadar erken alınırsa etkisi o kadar fazla olur. Ren yüksek etkisini korunmasız cinsel ilişkiden sonraki ilk 12 saat içinde sağlar.[1],[3]
Kondomlar modern hormonal yöntemlere göre daha az koruma sağlar, ancak cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruyucu etki gösterirler.[1]
Hayır, kondomların (prezervatiflerin) tekrar kullanılması önerilmez. Her ilişkide yeni bir kondom kullanılmalıdır.[1]
Henüz anne olmayı planlamıyorsanız bu yöntemi hiç uygulamamanızı öneririz. Erkeğin boşalmadan önce penisini geri çekmesi ve dışarı boşalması şeklinde uygulanan bu yöntem etkili doğum kontrolü sağlamaz. Doğru şekilde uygulandığı zaman bile başarı oranı %73’tür yani bu yöntemi uygulayan 100 kadından 27’si bir yıl içinde gebe kalmaktadır. Ayrıca erkeğin tam zamanında kendisini geri çekmesi her zaman mümkün olmamaktadır.
Bu yöntemdeki tek sorun erkeğin kendisini zamanında geri çekememesi de değildir; bir çok erkekte boşalmadan önce de sperm çıkışı olabilmektedir. Üstelik sakın unutmayın: Bir yumurtanın döllenebilmesi için tek bir sperm bile yeterli olabilmektedir.[1],[4]
Hayır, ancak yine de vajina dışına akan menideki spermler vücut yüzeyinde de bir süre canlı kalabildiği için bu spermlerin duşla uzaklaştırılması ve bu sayede vajinaya ulaşmalarının kötü bir fikir sayılmaz.[15]
Referanslar
- WHO Family Planning. A Global Handbook for Providers. 2011. Return to content
- Department of Health South Africa. National Contraception Clinical Guidelines. 2012. Return to content
- Demir C ve ark. Ed. İtil İM. Oral Kontrasepsiyon Kılavuzu. 2012. Return to content
- NHS. Your Guide to Contraception. 2012. Return to content
- Klepchukova A. How effective is the pull-out method of birth control? https://flo.health/menstrual-cycle/sex/birth-control/pull-out-method, Erişim tarihi: 20.8.2019. Return to content
- Dresden D. Can you get pregnant on your period? https://www.medicalnewstoday.com/articles/324829.php, Erişim tarihi: 20.8.2019. Return to content
- What are the disadvantages of using breastfeeding as birth control? https://www.plannedparenthood.org/learn/birth-control/breastfeeding/what-are-disadvantages-using-breastfeeding-birth-control, Erişim tarihi: 22.8.2019. Return to content
